İztuzu plajı, Muğla ilinin Ortaca ilçesine bağlı olan Dalyan beldesi yakınlarında bulunan 4,5 km uzunluğa sahip bir Akdeniz plajıdır. Plaj, deniz suyu ile tatlı su arasında bulunan ender plajlardan biridir. Plaja, Caretta caretta'ların yumurtalarını bırakmasından dolayı "Kaplumbağa Plajı (Turtle Beach)" da denilmektedir. Caretta Carettaların yumurtalarını bırakabilmelerine çok uygun olan ince kumlu bu plajın Batı tarafına teknelerle, Doğu tarafına ise karayoluyla gidiliyor. Her iki tarafın da farklı özellikleri var. İki uçta 2 ayrı plaj tesisi var. Tekne ile gidilen taraftakinin adı Dalyanağzı Plajı. Karayolundan gidilen ise İztuzu Plajı. Kumsalın orta kısmı ise tamamen doğal haliyle sizi bekliyor. Yalnızlığı sevenler, 'ıssız adam' olmak isteyenler için ideal. Bu kumsala Caretta Caretta (Loggerhead) türü deniz kaplumbağaları yumurta bıraktıkları için Mayıs’tan Eylül'e akşam 20.00’den sabah 08.00’e kadar plajdan yararlanamıyorsunuz. Plaj geceleri tamamen kaplumbağalara ve koruyuculara bırakılıyor.
İztuzu Kumsalı ve Dalyan Deltası
2008 yılında İngiliz The Times gazetesi, 6 aylık bir çalışma sonucunda doğa harikası, Caretta caretta kaplumbağalarının yumurtalarını bıraktığı Dalyan’daki İztuzu Plajı’nı, “Avrupa’nın En İyi Açık Alanı” ilan etti. The Times’ın internet sitesinde İztuzu ile ilişkin yapılan değerlendirmede, “İztuzu plajı Akdeniz’de ender rastlanan bir yer: çam ağaçlarıyla kaplı bir dağdan nehir ağzına uzanan, bir tek ev, dükkân veya otel görünmediği 4,5 kilometrelik altın kum” denildi.
Antik çağlarda İztuzu ya da başka bir isimde bir kumsal yoktu. Şimdi İztuzu'ndan 4 kilometre içerde kalan Kaunos, bir liman kenti idi. Gemiler şimdiki Sülüklü Göl’deki ticaret limanına yanaşırdı. Bugün ise Ortaca’nın büyük bölümü ve Dalyan’ın Arıkbaşı Mahallesi’nin altı tamamen Dalaman Çayı’nın taşıdığı kum ve çakıllarla kaplıdır.
MÖ 226 veya 227'de büyük Rodos depremi ile Anadolu'nun Güneybatı kesimlerinin de yerle bir olduğunu biliyoruz. Bu deprem, Dalaman Çayı'nın yatağını değiştirmiştir. Dalaman Çayı olmayınca, bu defa kumların sürüklenmesi terse dönmüş ve dalgalar kumları kıyıya sürüklemeye başlamışlardır. Kumsalın önündeki kayalıklar, dalgaların hızını kestiği için kumlar şimdiki yerinde birikmiş, sonuç olarak İztuzu Kumsalı meydana gelmiştir.
Kral (Kaya) Mezarları
İztuzu Kumsalı’na ulaşım iki şekilde gerçekleşmektedir, karayolu ve deniz yolu ile. Tekne ile gitmek isterseniz Dalyan iskelesinden hareketinizden sonra, çok keyifli bir yolculukla Dalyanağzı Plajı’na bulunduğunuz teknenin motor gücüne bağlı olarak 30-40 dakikada ulaşılıyor. Tekneniz önce Kral (Kaya) Mezarları’nın önünden geçiyor. Dalyan’ın binalarının bittiği yerden itibaren ise delta başlıyor. Ana kanalı takip ederek, balıkların denize kaçmasını önleyen kapıya ulaşılıyor. Tekneler geçerken açılan kapıyı geçtikten sonra tam bir labirentin içine düşüyorsunuz. Çeşitli su kuşlarını ve çevreyi izleyerek doğa ile baş başa keyifli bir yolculuk sonunda İztuzu Kumsalı tüm güzelliği ile karşınıza çıkıyor. İztuzu’na karayoluyla ulaşabilmek isterseniz de ya özel aracınızı, ya da minibüsler ile gitmeniz gerekiyor. Dalyan, kuş uçumu baktığınızda denize çok yakın olmasına rağmen plaja doğrudan yol olmadığı için dolanarak 12 kilometre yol almak gerekiyor. Lakin bu 12 kilometre uzun bir yol gibi gözükse de yolculukta sizleri pamuk tarlaları, Sülüngür Gölü, İztuzu Gölü, nar bahçeleri, zakkumlar ve daha nice güzel bitki örtüsü bekliyor.
